Ιεροί Ναοί του Αγίου Ονούφριου του Αιγύπτιου

Κρήτη

Ιερός Ναός Αγίου Ονουφρίου στη Μαριού

Στην πλαγιά του βουνού πάνω από το χωριό Μαριού στο νότιο Ρέθυμνο συναντάμε το σπηλαιώδες εκκλησάκι του Άγιου Ονούφριου. Το εκκλησάκι γιορτάζει στις 12 Ιουνίου κάθε χρόνο ημέρα που η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη αυτού του τόσο ιδιαίτερου ασκητή της ερήμου. Ένας σχετικά καλός χωματόδρομος που ξεκινά στην είσοδο του χωριού μας οδηγεί στο σημείο που βρίσκεται ο ναός πάνω στο δρόμο. Η θέση του μικρού σπηλαίου που φιλοξενεί το ναό είναι στην ρίζα ενός κοφτού και απότομου κατακόρυφου ασβεστολιθικού βράχου που είναι γεμάτος με ενδημικά χασμόφυτα. Από το σημείο αυτό η θέα στα χωριά της περιοχής και στον κόλπο του Πλακιά είναι μοναδική.

Ένας μικρός καλαίσθητος πέτρινος τοίχος αποτελεί την πρόσοψη του μικρού ναού, ενώ το υπόλοιπο τμήμα του είναι ο φυσικός βράχος του βουνού. Στο εσωτερικό του ο ναός έχει ένα λιτό τέμπλο και διάφορα εικονίσματα που έχουν κατά καιρούς αφιερώσει οι προσκυνητές που φτάνουν σε αυτή την ερημιά. Αυτό που είναι αξιοσημείωτο στην περίπτωση του Αγίου Ονούφριου είναι ότι όλοι σχεδόν οι ναοί που υπάρχουνε και έχουν αφιερωθεί στη μνήμη του βρίσκονται στο νομό Ρεθύμνου και είναι περίπου δέκα, ενώ σχεδόν όλοι τους είναι κτισμένοι μέσα σε σπήλαια, αφού κι ο ίδιος ο άγιος πέρασε τη ζωή του σε σπήλαιο. Εξαίρεση αποτελεί ο ναός του Αγίου Ονούφριου στο χωριό Γέννα Αμαρίου, που είναι κοιμητηριακός και δεν είναι σπηλαιώδης.

Πηγή: cretanbeaches.com, Κείμενο - Φωτογραφίες Χριστόφορος Χειλαδάκης

Ιερός Ναός Αγίου Ονουφρίου στη Γέννα

Ο κοιμητηριακός ναός του Αγίου Ονουφρίου βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το χωριό Γέννα Αμαρίου. Φέρει τοιχογραφίες του 14ου αιώνα σε σχετικά καλή κατάσταση, ενώ το τέμπλο είναι πέτρινο. Η πρόσβαση γίνεται μέσω βατού τσιμεντόδρομου.

Πηγή: cretanbeaches.com

Ιερός Ναός Αγίου Ονουφρίου στο Ηράκλειο

Ο ναός του Αγίου Ονουφρίου βρίσκεται στην κεντρική αγορά του Ηρακλείου και είναι εντελώς άγνωστος στους περισσότερους, καθώς είναι εγκλωβισμένος από διάφορα καταστήματα των οδών 1866, Τσικριτζή και Έβανς. Σήμερα μπορεί να δει κάποιος τον τρούλο του μέσα από την αγορά της οδού 1866 ή τις ταράτσες των παρακείμενων πολυκατοικιών, ενώ πρόσβαση στο εσωτερικό του ναού υπάρχει μέσα από το αρτοποιείο Τούλη.

Σήμερα ο ναός ανήκει σε ιδιώτη. Σε σχέση με τους περισσότερους ξεχασμένους ναούς του Χάνδακα, ο ναός του Αγίου Ονουφρίου βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση αν και ο τρούλος έχει υποστεί έντονες ρηγματώσεις. Επίσης, εσωτερικά έχει χωριστεί σε δύο τμήματα, κάθετα και οριζόντια, με την προσθήκη μεσοπατώματος από μπετόν και κάθετου τοίχου με δοκάρια επίσης από μπετόν, που οριοθετεί τις ιδιοκτησίες. Παρόλα αυτά με τις κατάλληλες παρεμβάσεις θα μπορούσε να καταστεί λειτουργικός, αφού αγοραστεί από το δημόσιο.

Ο ναός αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1583 και είναι μονόκλιτη βασιλική με τρούλο. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κατοχής του νησιού πιθανώς λειτούργησε ως χαμάμ. Μετά την αποχώρηση των Οθωμανών μεταβιβάστηκε σε ιδιώτη και λειτουργούσε ως λαδάδικο.

Στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης φυλάσσεται πώρινο αγαλματίδιο του Αγίου Ονουφρίου (16ος αιώνας) με ελληνική επιγραφή που αναγράφει «Στέκομαι γυμνός μπροστά στο δημιουργό μου γιατί εκείνος πήρε από πάνω μου τη ντροπή της αμαρτίας», το οποίο ίσως ανήκε στο ναό.

Πηγή: cretanbeaches.com

Ιερός Ναός Αγίου Ονουφρίου στον Καμπανό

Στον Καμπανό της επαρχίας Σελίνου συναντάμε μικρό και μονόχωρο ναό που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ονούφριο. Ο ναός εσωτερικά φέρει δείγματα τοιχογραφιών που ανάγονται στην εποχή της Ενετοκρατίας.

Πηγή: cretanbeaches.com

Ιερός Ναός Αγίου Ονουφρίου στις Αλώνες

Στη ρίζα του απότομου και επιβλητικού όρους Κρυονερίτη στο νότιο Ρέθυμνο βρίσκεται το γραφικό και καταπράσινο χωριουδάκι Αλώνες. Το όνομά του το έχει πάρει από το σχήμα του που θυμίζει ένα τεράστιο αλώνι. Στην πλατεία του χωριού κάτω από ένα αιωνόβιο πλάτανο βρίσκεται το όμορφο και ταυτόχρονα ταπεινό εκκλησάκι του Αγίου Ονούφριου. Ο Άγιος Ονούφριος, κατά παράδοξο τρόπο, απολαμβάνει μιας ιδιαίτερης αγάπης στα χωριά του δυτικού Ρεθύμνου και οι περισσότερες σε αριθμό εκκλησίες που τιμούν το συγκεκριμένο άγιο σε ολόκληρη την Κρήτη, βρίσκονται κτισμένες εκεί. Το εκκλησάκι του Άγιου Ονούφριου χαίρει ιδιαίτερης αγάπης από τους ντόπιους, οι οποίοι το θεωρούν θαυματουργό και έχουν πολλά θαύματα να διηγηθούν οι παλαιότεροι.

Δίπλα ακριβώς από το εκκλησάκι συναντάμε ένα ανδριάντα του Ισπανού στρατηγού Γουσταύου Ντουράν (Gustav Duran). Ο περίφημος αυτός στρατηγός που η προτομή του προκαλεί έκπληξη σε ένα τόσο απομακρυσμένο και μικρό ορεινό χωριό της Κρήτης είχε μια πολύ ιδιαίτερη σχέση με το χωριό Αλώνες, το οποίο τιμά τη μνήμη του. Όταν ακόμα ήταν εν ζωή επισκέφτηκε τις Αλώνες που ήταν το χωριό καταγωγής της υπηρέτριάς του. Ενθουσιάστηκε τόσο πολύ με το χωριό και τη ζωή, αλλά και τη φιλοξενία που του πρόσφεραν οι κάτοικοί του που το επισκέφτηκε πολλές φορές. Κάποια στιγμή επισκέπτης στο χωριό είδε τις ντόπιες γυναίκες να κουβαλούν με στάμνες νερό από την πηγή του χωριού στα σπίτια τους. Συγκινήθηκε τόσο πολύ βλέποντας την αδιαφορία του τότε κράτους στο θέμα της υδροδότησης του χωριού και αποφάσισε με δικά του χρήματα να δημιουργήσει σύγχρονο δίκτυο ύδρευσης στο χωριό με σωλήνες που μετέφεραν σε κάθε σπίτι το τρεχούμενο νερό. Λίγα χρόνια αργότερα ο Ισπανός στρατηγός πέθανε και όπως ο ίδιος είχε ζητήσει η σωρός του μεταφέρθηκε στο χωριό που τόσο αγάπησε, στις Αλώνες, και εκεί τον έθαψαν κάτω από μια τεράστια βελανιδιά που ήταν η αγαπημένη του και πολύ συχνά όσο ζούσε καθόταν κάτω από αυτήν και αγνάντευε το χωριό

Πηγή: cretanbeaches.com , Φωτογραφίες Χριστόφορος Χειλαδάκης

Ιερός Ναός Αγίου Ονουφρίου στους Κομιτάδες

Βρίσκεται πολύ κοντά στο δρόμο και νοτιοανατολικά του χωριού σε μία χαρακτηριστικά έρημη από βλάστηση περιοχή γεμάτη μικρά και μεγάλα σπήλαια που φέρνουν στο νου την έρημο που έζησε ο Άγιος Ονούφριος. Από το εκκλησάκι ξεκινά ένα μικρό φαραγγούλι που καταλήγει σε μία απόκρημνη παραλία. Τα χρώματα που κυριαρχούν στους τοίχους του είναι το λευκό με κάποιες πινελιές του γαλάζιου σε ορισμένα σημεία παραπέμποντας σε Κυκλαδονήσι.

Το εσωτερικό του μικρού σπηλαίου που φιλοξενεί το ναό είναι φτωχό από σταλακτίτες, αλλά πολύ πλούσιο σε εικόνες του αγίου. Η φαινομενικά φτωχή και πετρώδης περιοχή τριγύρω αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βιότοπο του ενδημικού φυτού της Κρήτης Verbascum spinosum (αγκαθωτό Βερμπάσκο) το οποίο ανθίζει αυτή την εποχή κι έχει υπέροχα κίτρινα άνθη.

Πηγή: cretanbeaches.com , Φωτογραφίες Χριστόφορος Χειλαδάκης

Ιερά Μονή Αγίου Ονουφρίου στα Ακούμια

Η έρημη πλέον μονή του Αγίου Ονουφρίου (Άι Νούφρης) είναι κτισμένη σε απόκρημνη χαράδρα του όρους Ασιδέρωτας με κάθετα βράχια, δίπλα σε πηγή με δροσερό νερό. Γύρω από το σπηλαιώδη ναό υπάρχουν τα ερειπωμένα κελιά των μοναχών. 

Πηγή: cretanbeaches.com

Ιερός Ναός Αγίου Ονούφριου (Βουλισμένη)

Ο μονόχωρος ναός του Αγίου Ονουφρίου βρίσκεται βόρεια του χωριού Βουλισμένη, σε πλάτωμα στην κορυφή ενός μικρού λόφου. Πιθανόν υπήρξε καθολικό μίας εγκαταλελειμμένης σήμερα μονής -ήδη από τις αρχές του 20ου αι.-, χωρίς καμιά γνωστή αναφορά στις πηγές γι αυτήν. Τα ισόγεια κτήρια του συγκροτήματος διατάσσονται γύρω από τον ναό σε σχήμα Γ, στα βόρεια και τα δυτικά του. Εξωτερικά η νότια όψη του ναού διαμορφώνεται πλαστικά από τρία αψιδώματα με πλίνθινα τόξα και πλαίσιο με οδοντωτή ταινία που αποτελούν αναβιώσεις αρχιτεκτονικών μοτίβων της μεσοβυζαντινής περιόδου. Το εικονογραφικό πρόγραμμα έφερε τις καθιερωμένες παραστάσεις του ευαγγελικού κύκλου, ανάμεσα στις οποίες διακρίνονται η Βαϊοφόρος, η Ανάσταση του Λαζάρου και ο Νιπτήρας, ενώ στον βόρειο τοίχο αναπτύσσεται ένας συνεπτυγμένος και αρκετά σπάνιος κύκλος του αγίου Ονούφριου. Σε μία απ’ αυτές τις σκηνές παριστάνεται ο άγιος στην έρημο να συναναστρέφεται ένα λιοντάρι, όπως αναφέρεται στον βίο του.

Πηγή: orthodoxcrete.com

Ικαρία

Ιερά Μονή Αγίου Ονούφριου

Η Μονή βρίσκεται μεταξύ των χωριών Οξέ και Μαυράτο. Αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο για την ιστορία και τον πολιτισμό της Ικαρίας. Σήμερα διασώζονται ερείπια των κελιών και μια μαρμάρινη επιγραφή στην εξωτερική πύλη της μονής η οποία αναγράφει “1809 Μαρτίου 16 Ο.Π.Ο.Ε.ΕΛ”,  καθώς και μια εικόνα του Αγίου Οινοφρίου στο εσωτερικό της μονής, στην οποία αναγράφεται: “Και την ενός χιτώνος εντολήν πάτερ υπερβέβηκας γυμνήτευσας εις τέλος”. Από παραδόσεις, είναι γνωστό ότι στη μονή έζησε κατά το 1840 ο Κωσταντίνος Μαυρίκος.

Οι επισκέπτες της μονής μπορούν να θαυμάσουν την ιδιόμορφη σκεπή της τρίκοχης μονής, όπου το πρώτο επίπεδο έχει τετράγωνο σχήμα, το δεύτερο κυκλικό και το τρίτο οκταγωνικό. Γύρω από τη μονή διαφαίνονται υπολείμματα από τους κήπους και τα αμπέλια που καλλιεργούσαν οι μοναχοί, ενώ διασώζονται και ερείπια από το καμίνι όπου έψηναν οι μοναχοί τα κεραμικά που πωλούσαν, όπως πιθάρια κ.α., καθώς και ένας αρχαίος ληνός που χρησίμευε για την παραγωγή λαδιού από τους καρπούς της ελιάς.

Δίπλα από το μοναστήρι, μπορείτε να θαυμάσετε το δέντρο 'Περικαθέ', που στην Ικαριακή διάλεκτο καλείται ένα είδος Κράταιγου (Crataegus Monogyna) που φυτρώνει στα υψίπεδα της Ικαρίας. Στα αγγλικά ονομάζεται hawthorn ή hornapple ή hawberry και ο καρπός του είναι πολύ ευεργετικός για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Πρόσβαση

Για να φτάσετε στο μοναστήρι, κατευθυνθείτε από τον κεντρικό ασφαλτοστρωμένο δρόμοΆγιος Κήρυκος-Εύδηλος προς Μαυράτο και το μοναστήρι στέκεται πάνω από το δρόμο. Η πρόσβαση γίνεται μόνο με ιδιωτικό μεταφορικό μέσο και στη συνέχεια πεζοπορία.

Πηγή: visitikaria.gr